Mục lục bài viết
Chứng thực di chúc là gì? Thủ tục chứng thực di chúc 2023 cần những gì? Dignity Law sẽ làm rõ những vấn đề này với bài viết dưới đây
1. Di chúc là gì?
Di chúc là tài liệu pháp lý mà cá nhân sử dụng để chuyển nhượng tài sản của mình cho người khác khi qua đời. Theo Luật Dân sự năm 2015, di chúc phải thành lập thành văn bản. Trong trường hợp không thể lập bằng văn bản, có thể lập di chúc miệng.
Di chúc bằng văn bản được chia thành các loại sau:
- Di chúc văn bản không có người làm chứng
- Di chúc bằng văn bảo có người làm chứng
- Di chúc bằng văn bản có công chứng
- Di chúc văn bản có chứng thực
Di chúc bằng miệng chỉ áp dụng trong trường hợp tính mạng của người lập bị đeo dọa và không thể lập di chúc bằng văn bản. Tuy nhiên, sau 03 tháng kể từ thời điểm di chúc miệng, người lập còn sống khỏe mạnh, tỉnh táo và minh mẫn, di chúc miệng sẽ bị hủy bỏ.
1.1. Các điều kiện để công nhận là di chúc hợp pháp:
- Người lập di chúc phải tỉnh táo, minh mẫn trong quá trình lập di chúc; không bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép
- Nội dung di chúc không vi phạm quy định cấm của luật và đạo đức xã hội
- Hình thức di chúc phải tuân thủ quy định của luật
- Đối với người từ 15 đến 18 tuổi, di chúc phải được lập thành văn bản và có sự đồng ý của cha, mẹ hoặc người giám hộ
- Đối với người bị hạn chế về thể chất hoặc người không biết chữ, di chúc phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực
Lưu ý:
Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người lập di chúc bằng miệng thể hiện ý chí cuối cùng trước mặt ít nhất hai người làm chứng. Ngay sau đó, người làm chứng phải ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong vòng 5 ngày làm việc kể từ khi di chúc miệng được thực hiện, di chúc phải được chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng bởi công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền.
1.2. Nội dung di chúc bao gồm:
- Ngày, tháng, năm lập di chúc
- Họ, tên và địa chỉ của người lập di chúc
- Họ, tên, cơ quan, tổ chức được hưởng tài sản thừa kế
- Tài sản được để đẻ lại và địa điểm tài sản đó
- Di chúc không được viết tắt và sử dụng ký hiệu.
- Nếu có sự tẩy xóa hoặc sử đổi trong di chúc, người lập di chức hoặc người làm chứng di chúc phải ký tên cạnh chỗ tẩy xóa hoặc sửa đổi.
2. Vì sao cần chứng thực di chúc?
Theo quy định pháp luật, việc chứng thực di chúc đóng vai trò quan trọng. Giúp xác định nội dung của di chúc, đặc biệt về việc chuyển nhượng tài sản. Thủ tục có thể được thực hiện bởi các công chứng viên làm việc tại phòng công chứng hoặc văn phòng công chứng. Ngoài ra, theo Điều 635 của Bộ Luật Dân sự năm 2015, Ủy ban nhân dân cấp xã cũng có thể tiến hành chứng thực di chúc.
Khi người lập di chúc viết bản di chúc bằng tay và yêu cầu công chứng, chứng nhận hoặc Ủy ban nhân dân xã chứng thực. Người lập di chúc phải ký trên bản di chúc trước mặt người có thẩm quyền chứng nhận hoặc chứng thực. Quy trình được chi tiết quy định trong Điều 56 của Luật Công chứng năm 2014.
Người lập di chúc phải tự mình yêu cầu công chứng di chúc thông qua các công chứng viên làm việc tại các tổ chức công chứng và không được ủy quyền cho người khác yêu cầu công chứng di chúc. Các tổ chức công chứng bao gồm phòng công chứng và văn phòng công chứng, được tổ chức và hoạt động theo quy định của pháp luật.
Cũng theo Nghị định 23/2015/NĐ-CP của Chính phủ về cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính, chứng thực chữ ký và chứng thực hợp đồng, Ủy ban nhân dân cấp xã có thẩm quyền và trách nhiệm trong việc chứng thực di chúc.
3. Thủ tục chứng thực di chúc năm 2023
3.1. Quy trình thực hiện:
- Nộp một bộ hồ sơ yêu cầu chứng thực khi chứng thực trực tiếp tại UBND cấp xã
- Người thực hiện chứng thực kiểm tra giấy tờ trong hồ sơ yêu cầu chứng thực. Chỉ chứng thực di chúc khi:
- Giấy tờ đầy đủ
- Người lập di chúc tự nguyện, nhận thức và có khả năng tự quản lý hành vi của mình
- Người lập di chúc phải ký trước mặt người thực hiện chứng thực. Nếu di chúc có từ 02 trang trở lên, phải ký trên từng trang.
- Nếu người yêu cầu chứng thực không thể ký, phải chỉ điểm. Nếu người đó không đọc, không nghe, không ký, không chỉ điểm được, phải có 02 người làm chứng. Người làm chứng phải có đủ năng lực hành vi dân sự. Không liên quan đến giao dịch và không có quyền, lợi ích, nghĩa vụ liên quan. Người làm chứng được bố trí bở người yêu cầu chứng thực. Nếu không thể bố trí, cơ quan chứng thực sẽ chỉ định.
- Người thực hiện chứng thực ghi lời chứng theo mẫu quy định.
- Người thực hiện chứng thực ký trên từng trang của di chúc (nếu hồ sơ không được tiếp nhận qua bộ phận 01 cửa hoặc liên thông), ký, ghi rõ họ tên và đóng dấu cơ quan thực hiện chứng thực, sau đó ghi vào sổ chứng thực.
- Đối với di chúc có từ 02 trang trở lên, từng trang phải được đánh số, có chữ ký của người yêu cầu chứng thực và người thực hiện chứng thực. Số lượng trang và lời chứng được ghi ở trang cuối của di chúc. Nếu di chúc có từ 02 tờ trở lên, cần đóng dấu giáp lai.
- Nếu người chứng thực không thạo tiếng Việt, cần có người phiên dịch. Người phiên dịch phải có đủ năng lực hành vi dân sự, thông thạo tiếng Việt và ngôn ngữ người yêu cầu chứng sử dụng.
3.2. Thành phần và số lượng hồ sơ:
- Bản dự thảo di chúc
- Bản sao Giấy CMND/CCCD hoặc Hộ chiếu có giá trị sử dụng của người yêu cầu chứng thực (cần xuất trình bản chính để đối chiếu)
- Bản sao giấy chứng nhận quyền sở hữu, quyền sử dụng hoặc bản sao giấy tờ thay thế theo quy định pháp luật đối với tài sản liên quan đến di chúc (trừ trường hợp người lập di chúc đang đối mặt với nguy cơ tính mạng, cần xuất trình bản chính để đối chiếu)
3.3. Thời hạn giải quyết:
Không quá 2 ngày làm việc, tính từ ngày nhận đủ hồ sơ yêu cầu chứng thực. Tuy nhiên, trong trường hợp có thỏa thuận bằng văn bản với người yêu cầu chứng thực, thời gian này có thể được kéo dài. Trong trường hợp kéo dài, người tiếp nhận hồ sơ sẽ cung cấp một phiếu hẹn, ghi rõ thời gian (giờ, ngày) để trả kết quả cho người yêu cầu chứng thực.
4. Chi phí chứng thực di chúc năm 2023
Theo Quyết định 1329/QĐ-BTP, phí chứng thực di chúc từ ngày 01/6/2020 là 50.000đồng/di chúc. Đây là mức phí chứng thực mà cá nhân hoặc tổ chức phải trả khi thực hiện tại UBND cấp xã.
Nếu bạn còn thắc mắc về vấn đề này hay bất kỳ vấn đề pháp lý nào khác, bạn có thể tham khảo ở Diginity Law của chúng tôi.
