Điểm khác nhau giữa công ty đại chúng và công ty niêm yết

Trên thị trường chứng khoán Việt Nam có 2 loại hình công ty đại chúng và công ty niêm yết, mỗi loại hình doanh nghiệp lại có những đặc trưng riêng. Cùng Dignity Law khám phá những điểm khác nhau của loại hình công ty đại chúng và công ty niêm yết thông qua bài viết dưới đây. 

1. Khái niệm về công ty đại chúng và công ty niêm yết

1.1. Công ty niêm yết là gì?

Công ty niêm yết là công ty cổ phần đã được chấp thuận để đưa cổ phiếu của mình lên sàn giao dịch chứng khoán. Để được niêm yết, công ty phải đáp ứng các yêu cầu khắt khe về tài chính, quản trị, và công bố thông tin theo quy định của cơ quan quản lý thị trường chứng khoán. Niêm yết giúp công ty huy động vốn từ công chúng và tăng cường uy tín trên thị trường.

1.2. Công ty đại chúng là gì?

Theo quy định của pháp luật Việt Nam, công ty đại chúng là công ty cổ phần đáp ứng một trong các tiêu chí sau đây:

• Công ty đã thực hiện chào bán cổ phiếu ra công chúng: Công ty đã chào bán cổ phiếu ra công chúng và được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cấp giấy chứng nhận chào bán.
• Công ty có cổ phiếu niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán: Cổ phiếu của công ty đã được niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán hoặc thị trường giao dịch chứng khoán.
• Công ty có cổ phiếu được ít nhất 100 nhà đầu tư sở hữu, không kể nhà đầu tư chuyên nghiệp: Công ty có vốn điều lệ đã góp từ 30 tỷ đồng trở lên và có ít nhất 100 cổ đông không kể nhà đầu tư chuyên nghiệp.

2. Lợi ích của công ty niêm yết và công ty đại chúng

2.1. Lợi ích của công ty đại chúng 

Đối với công ty đại chúng hoạt động huy động vốn dễ dàng và thuận tiện hơn, bởi công ty đại chúng có khả năng huy động vốn từ nhiều nhà đầu tư thông qua việc phát hành cổ phiếu. Việc bán cổ phiếu cho công chúng giúp công ty thu hút được nguồn vốn lớn hơn so với công ty không đại chúng.

Việc trở thành công ty đại chúng giúp nâng cao uy tín và thương hiệu của công ty trên thị trường. Hầu hết các công ty đại chúng thường được công chúng và các đối tác kinh doanh tin tưởng hơn.

Công ty đại chúng có thể dễ dàng tham gia vào các dự án lớn và mở rộng quy mô hoạt động.

Việc có nguồn vốn mạnh mẽ giúp công ty đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, nâng cao khả năng cạnh tranh.

2.2. Lợi ích của công ty niêm yết

Các công ty niêm yết luôn có tính thanh khoản cao hơn do được giao dịch công khai trên sàn chứng khoán. Từ đó nhà đầu tư có thể dễ dàng mua bán cổ phiếu, tạo điều kiện thuận lợi cho việc huy động vốn.

Niêm yết cổ phiếu trên sàn giao dịch giúp công ty định giá lại tài sản và tăng giá trị vốn hóa. Từ đó giúp thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư lớn và các quỹ đầu tư.

So với công ty đại chúng, công ty niêm yết có thể tiếp cận nguồn vốn quốc tế thông qua việc niêm yết trên các sàn chứng khoán quốc tế. Điều này mở ra cơ hội huy động vốn từ các nhà đầu tư nước ngoài.

3. Công ty đại niêm yết và công ty đại chúng có những quyền và nghĩa vụ như thế nào?

Công ty đại chúng và công ty niêm yết đều có chung và một vài điểm khác biệt về quyền và nghĩa vụ.

3.1. Quyền và nghĩa vụ của công ty niêm yết 

3.1.1. Quyền lợi của công ty niêm yết

Phát hành cổ phiếu, trái phiếu, và các công cụ tài chính khác để huy động vốn từ công chúng và các nhà đầu tư tổ chức.

Đưa ra các chính sách và kế hoạch phát triển nhằm bảo vệ và tăng cường quyền lợi của các cổ đông, bao gồm chia cổ tức, tổ chức đại hội cổ đông và thực hiện các hoạt động thông tin minh bạch.

Cổ phiếu của công ty niêm yết được giao dịch công khai trên sàn chứng khoán, tạo điều kiện cho nhà đầu tư dễ dàng mua bán và giao dịch cổ phiếu.

Công ty niêm yết có quyền tiếp cận các dịch vụ và hỗ trợ từ sàn giao dịch chứng khoán, bao gồm quảng bá, tư vấn và hỗ trợ pháp lý.

3.1.2. Nghĩa vụ của công ty niêm yết 

Công bố thông tin về hoạt động tài chính và hoạt động kinh doanh, bao gồm việc nộp báo cáo tài chính hàng quý, hàng năm và các thông tin quan trọng khác.

Công ty niêm yết phải đảm bảo tính minh bạch và công khai trong các hoạt động kinh doanh và quản trị, bao gồm việc công khai thông tin về giao dịch nội bộ, thay đổi cổ đông lớn và các giao dịch có liên quan.

Công ty niêm yết phải nộp báo cáo tài chính đã được kiểm toán độc lập bởi các tổ chức kiểm toán được công nhận, đảm bảo tính chính xác và trung thực của các thông tin tài chính.

Tuân thủ quy định pháp luật và quy chế của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và sàn giao dịch chứng khoán, bao gồm việc tuân thủ các quy định về quản trị công ty, kế toán, kiểm toán và bảo vệ môi trường.

3.2. Quyền và nghĩa vụ của công ty đại chúng

Căn cứ Điều 34 Luật Chứng khoán 2019 quy định về quyền và nghĩa vụ của công ty đại chúng như sau:

Quyền và nghĩa vụ của công ty đại chúng

1. Sau khi Ủy ban Chứng khoán Nhà nước xác nhận hoàn tất việc đăng ký công ty đại chúng, công ty đại chúng có các quyền và nghĩa vụ sau đây:

a) Công bố thông tin theo quy định của Luật này;

b) Tuân thủ quy định về quản trị công ty theo quy định của Luật này;

c) Thực hiện đăng ký cổ phiếu tập trung tại Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam theo quy định tại Điều 61 của Luật này;

d) Công ty đại chúng quy định tại điểm a khoản 1 Điều 32 của Luật này phải đăng ký giao dịch cổ phiếu trên hệ thống giao dịch cho chứng khoán chưa niêm yết trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày Ủy ban Chứng khoán Nhà nước xác nhận hoàn tất việc đăng ký công ty đại chúng. Sau 02 năm kể từ ngày giao dịch đầu tiên trên hệ thống giao dịch cho chứng khoán chưa niêm yết, công ty đại chúng có quyền nộp hồ sơ đăng ký niêm yết khi đáp ứng các điều kiện niêm yết chứng khoán;

đ) Công ty đại chúng quy định tại điểm b khoản 1 Điều 32 của Luật này phải đưa cổ phiếu vào niêm yết hoặc đăng ký giao dịch trên hệ thống giao dịch chứng khoán trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày kết thúc đợt chào bán ra công chúng.

2. Ngoài các quyền và nghĩa vụ quy định tại khoản 1 Điều này, công ty đại chúng có các quyền và nghĩa vụ theo quy định của Luật Doanh nghiệp và quy định khác của pháp luật có liên quan.

4. Điều kiện trở thành công ty niêm yết

Để trở thành công ty niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán, các công ty phải tuân thủ các điều kiện cụ thể được quy định bởi pháp luật Việt Nam và các quy định của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước. 

4.1. Điều kiện về vốn và cổ đông

• Công ty phải có vốn điều lệ đã góp tại thời điểm đăng ký niêm yết từ 30 tỷ đồng trở lên.
• Công ty phải có ít nhất 15% cổ phần có quyền biểu quyết do ít nhất 100 cổ đông không phải là cổ đông lớn nắm giữ, ngoại trừ trường hợp vốn điều lệ của công ty từ 1.000 tỷ đồng trở lên thì tỷ lệ này ít nhất là 10%.

4.2. Điều kiện về hoạt động kinh doanh

• Công ty phải hoạt động kinh doanh có lãi trong hai năm liên tục liền trước năm đăng ký niêm yết, không có lỗ lũy kế tính đến năm đăng ký niêm yết.
• Công ty phải không có các khoản nợ phải trả quá hạn trên 1 năm và không có lỗ lũy kế tính đến thời điểm đăng ký niêm yết.

4.3. Điều kiện về quản trị công ty

Công ty phải có ít nhất 20% tổng số thành viên Hội đồng quản trị là thành viên độc lập và có ít nhất một thành viên Hội đồng quản trị là người đại diện cho các cổ đông nhỏ lẻ.

4.4. Điều kiện về kiểm toán

Báo cáo tài chính của công ty phải được kiểm toán bởi một tổ chức kiểm toán được chấp thuận. Báo cáo tài chính năm gần nhất không có ý kiến kiểm toán ngoại trừ đáng kể.

Thông qua bài viết “Điểm khác nhau giữa công ty đại chúng và công ty niêm yết” Dignity Law hy vọng đang cung cấp thêm những thông tin, kiến thức bổ ích cho doanh nghiệp và bạn đọc. Nếu bạn cần tư vấn luật doanh nghiệp đừng ngần ngại hãy liên hệ ngay với chúng tôi!